راز بشکه های گمشده نفت چیست؟ - مجله خبری تیرول

وال استریت ژورنال در گزارشی در این مورد می گوید دلایل مختلفی می توان برای این اختلاف حساب در آمار ضمنی و بشکه های نفت قابل مشاهده، برشمرد.

یکی اینکه این بشکه ها اساسا وجود ندارند؛ یعنی به دلیل ابزار های غیردقیق اندازه گیری عرضه و تقاضا، این مساله پیش می آید. البته شاید فقط بتوان بخشی از مشکل را به این موضوع نسبت داد، زیرا 68 درصد حجم بسیار عظیمی است. شرح دیگری که این گزارش آورده بسیار ساده به نظر می رسد؛ تعدیل نیرو و دورکاری بسیاری از کارکنان در دوران قرنطینه ممکن است باعث نقص در جمع آوری اطلاعات شده باشد.

اما دلیل قانع نماینده تر شاید از نظر این نشریه این بوده که بخش مهمی از بشکه های گمشده در کشور هایی هستند که عضو سازمان همکاری های مالی و توسعه نیستند. اعضای این سازمان، چون معمولا آمار دقیق تری در موارد مالی ارائه می دهند، برای تحلیل از اطلاعات آن استفاده می گردد، اما خارج از آن رویه معینی وجود ندارد. برای مثال، چین که عظیم ترین واردنماینده نفت دنیاست، آماری از موجودی های نفتش اعلام نمی نماید. این موضوع از آنجا اهمیت مضاعف پیدا می نماید که آمار موسسات از جمله آژانس بین المللی انرژی در خصوص موجودی های دنیای نفت می تواند قیمت ها را تغییر می دهد و کشور ها ممکن است بر اساس آن برنامه ریزی نمایند.

بشکه های بیشتری گم می شوند

قیمت نفت توانسته تقریبا تمام خسارت دوره پاندمی کرونا را جبران کند، اما برای افزایش بیشتر آن سوالی که مطرح می گردد این است که تمام بشکه های مازاد نفت که سال گذشته قیمت ها را به خاک سیاه نشاندند، کجا رفته اند. بهای برنت هفته گذشته برای اولین بار از ژانویه سال 2020 به 65 دلار بر بشکه هم رسید، اگرچه پس از آن کاهش محسوسی را تجربه کرد. به طور کلی همین که هر دو شاخص نفتی (از جمله وست تگزاس اینترمدییت) به سطح 60 دلار بر بشکه رسیده اند مورد انتظار بسیاری از کارشناسان این حوزه نبود و نشان از ریکاوری سریع این کامودیتی دارد. اما یک راز همچنان فرایند ریکاوری را مبهم نگه می دارد.

سوال حل نشده در این باره عموما مورد بشکه های گمشده خوانده می گردد یا حجم نفتی که آژانس بین المللی انرژی به حساب نمی آورد. این معمایی است که هر دوسال یکبار ظاهر می گردد مخصوصا وقتی شوکی در بازار های انرژی به وجود آمده باشد. برای مثال در نیمه اول سال 2020، آژانس بین المللی انرژی بر اساس برآوردش از عرضه و تقاضا گفت موجودی های دنیای نفت 39/ 1 میلیارد بشکه افزایش یافته بود. از این میزان، یک چهارم به ذخایر مازاد در کشور های عضو سازمان همکاری های مالی و توسعه تزریق شد و 8 درصد دیگر نیز از نظر آژانس روی آب ذخیره شد یا در بخش حمل ونقل در جریان بود. با این حساب 68 درصد رقم تقریبی آژانس ردیابی نشده بود.

بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، همواره مقداری نفت که ردیابی نمی گردد وجود خواهد داشت، اما این رقم در شوک های نفتی اخیر در حال رشد بوده است. حجم بشکه های گمشده سال گذشته رکورد زد. آن طور که تحلیل مشترک بسام فتوح، آندریاس اکانومو و میشل میدان از موسسه تحقیقات انرژی آکسفورد نشان می دهد میزان این بخش از بازار نفت در نیمه اول سال 2020 عظیم ترین شکاف بین آمار ضمنی موجودی ها و بشکه های قابل مشاهده دست کم از سال 1990 بوده است. در واقع حجم آن 10 برابر عدم توازن موجود درنیمه دوم سال 2008 بود یعنی وقتی بحران مالی دنیا به وجود آمد.

سه دلیل احتمالی

شرحی که معمولا برای اختلاف در آمار عنوان می گردد صرفا اینکه ممکن است این بشکه ها اصلا وجود نداشته باشند و حاکی از اندازه گیری غیردقیق باشد. گزارش موسسه آکسفورد می گوید تقاضا با تاخیر مشاهده می گردد و عرضه به طور دقیق محاسبه نمی گردد مخصوصا از سوی کشور های عضو سازمان کشور های صادرنماینده نفت (اوپک).

یک اقتصاددان در حوزه انرژی در این مورد عنوان می نماید: آژانس بین المللی انرژی اطلاعات را از دولت ها جمع آوری می نماید، بنابراین اگر اطلاعات دولتی وجود نداشته باشد، آژانس هم اطلاعاتی کسب نمی نماید. به گفته فیلیپ ورلگر، حجم بشکه های گمشده ممکن است به دلایلی بسیار پیش پاافتاده دچار جهش شده باشد. کارکنان بیشتری تعدیل شده اند یا در حال دورکاری در دوره پاندمی بوده اند که می تواند به جمع آوری اطلاعات پرنقص از منابع اولیه منجر شده باشد. اگر این موضوع درست باشد سناریویی افزایشی برای قیمت های نفت خواهد بود؛ به این معنا که نفت خام بسیار کمتری از آنچه تصور می شد، ذخیره شده است.

با این حال یک دلیل جایگزین می تواند به نتیجه گیری کاملا متفاوتی منجر گردد. بخش مهمی از رقم بشکه های شمرده نشده ممکن است در کشور های خارج از سازمان همکاری و توسعه مالی ذخیره شده باشد که احتمال اینکه فرایند ریکاوری تقاضای پساپاندمی را به مسیری غیرقابل پیش بینی راهنمایی کند، بالا می برد. گزارش موسسه آکسفورد می گوید واردات چین در سال گذشته به رغم تضعیف شدید فعالیت های مالی و کاهش نرخ عملکرد پالایشگاهی، بسیار افزایش پیدا نموده است. با وجود اینکه این شرح در گذشته رد شده است، اما با توجه به حجم بشکه هایی که در سال های اخیر در زمان شوک های بازار به شمار نیامده است، دشوارتر بتوان آن را نادیده گرفت.

اگرچه همه نگاه ها به چین دوخته شده، مشکل عظیم تر از آن است. بر اساس گزارش موسسه آکسفورد، موضوع بشکه های گمشده دست کم تا حدودی به تغییر در سازوکار تقاضای دنیای نفت به سمت کشور های خارج از سازمان همکاری های مالی و توسعه و همین طور افزایش اهمیت بازیگران آسیایی به خصوص چین اشاره دارد که اطلاعات شفاف، قابل اطمینان و مکرر ارائه نمی نمایند. همه این ها اهمیت دارد چراکه گزارش های آژانس می تواند بازار ها را حرکت دهد.

ورلگر می گوید با وجود اینکه معامله گران معمولا از اتکا بر اطلاعات آژانس اجتناب می نمایند، مسوولان دولتی هنوز به آن برای معین اهداف در برنامه ها اعتماد می نمایند؛ امری که می تواند سطح فراوری نفت را معین کند. علاوه بر این، این کارشناس اظهار می نماید که معامله گران نفتی بعضی اوقات صندلی های معاملاتی خود را بر اساس اختلافی که بین اطلاعات آژانس و ارزیابی خوشان می بینند، انتخاب می نمایند.

از این طریق هم این موضوع می تواند بر قیمت ها اثرگذار باشد. به گفته نویسنده گزارش وال استریت ژورنال، فراورینمایندگان نفت همزمان با ابراز خوشحالی به خاطر رسیدن قیمت ها به سطوح پیش از همه گیری کرونا، باید در خصوص اتفاقی که برای تمام نفت استخراج شده در دوره قرنطینه افتاده نگران باشند.

اوپک و متحدانش در ائتلافی به رهبری مشترک عربستان و روسیه از کمتر از یک سال قبل هدف غایی خود را تخلیه موجودی های دنیای نفت معین نموده اند تا در نهایت به زیر متوسط 5 ساله برسد. از آوریل سال گذشته تا به امروز موجودی ها پیوسته در حال کاهش بوده اند و تخمین زده می گردد تا خاتمه سال شرایط انبار های نفتی به حالت عادی بازگردد. با این حال، خوش بینی نسبت به این موضوع به همراه افزایش قیمت نفت که در 3 ماه گذشته حدود 65 درصد بالا رفته، فشار زیادی بر عربستان وارد شده که اغلب به دنبال کاهش عرضه برای مدیریت بازار بوده است.

از این رو، وزیر انرژی این کشور در روز های گذشته به همقطارانش در اوپک پلاس هشدار داده در خصوص افزایش عرضه احتیاط به خرج دهند. اما همزمان گزارش های تایید نشده حاکی از تمایل این کشور برای افزایش فراوری است. آنچه حیاتی به نظر می رسد اینکه اوپک پلاس چند هفته تا تصمیم گیری برای این موضوع فرصت دارد و هر اشتباه محاسباتی که تا حدود زیادی بر مبنای آمار های موجودی ها معین می گردد، می تواند قیمت ها را به سمتی ببرد که دلخواه فراورینمایندگان این گروه نیست.