شب چله (شه و چله) در کردستان چگونه می گذرد؟ - مجله خبری تیرول

شب چله یکی از زیباترین جشن های ایرانی است که به عنوان بلندترین شب سال شناخته می گردد و مردم کردستان با جمع شدن در کنار خانواده و دوستان، به استقبال آن می روند. شب یلدا، جشنی ملی در سراسر ایران است که در بین قومیت های مختلف بر اساس رسوم خاصشان برگزار می گردد. در کردستان این جشن که به زبان محلی شه و چله گفته می گردد، با سنت هایی مانند خواندن شعرهای کردی، خوردن آجیل، هندوانه، شیرینی های سنتی و تا دیروقت بیدار ماندن به امید ملاقات روزی روشن تر همراه است. در کردستان، یلدا نه تنها فرصتی برای جشن و شادی، بلکه نماد مقاومت در برابر تاریکی و امید به روشنی است. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر با آداب و رسوم شب چله در کردستان آشنا شوید.

با مراسم شب چله در کردستان آشنا شوید:

• عقاید باستانی نمودها درباره شب چله
• آداب مراسم شب چله کردستان
• غذاهای شب چله در کردستان
• بازی های شب چله در کردستان
• تنقلات شب چله در کردستان
• میوه های شب چله در کردستان

عقاید باستانی نمودها درباره شب چله

در فرهنگ و باور اهالی کردستان این گونه تصور می گردد که دو چله بزرگ و کوچک وجود دارد. چله بزرگ 40 روز است و از اول دی ماه شروع می گردد و تا 10 بهمن ماه ادامه پیدا می نماید. چله کوچک نیز از 10 بهمن ماه شروع می گردد و تا 20 روز بعد یعنی 30 بهمن ادامه دارد.

مردم کردستان معتقدند بعد از مرگ برادران بزرگ و کوچک یعنی چله بزرگ و کوچک، خواهران آن ها از راه می رسند و برای مرگ برادرانشان شیون می نمایند.

آداب مراسم شب چله کردستان

شب چله یا شب یلدا را می توان یکی از کهن ترین جشن های ایرانی نامید که هرساله در بلندترین شب سال، شب 30 آذر برگزار می گردد. یلدا در باور ایرانیان نمادی از پیروزی نور بر تاریکی است و آن ها با برگزاری این جشن به استقبال زمستانی سرد و طولانی می روند.

شب چله در شهرهای مختلف ایران با آداب و رسوم ویژه ای برگزار می گردد. مردم استان کردستان نیز در این زمینه آداب و رسوم منحصربه فردی دارند که هرساله با انجام آن ها شب چله را سپری می نمایند. اصلی ترین رسم شب چله در کردستان گردآمدن خانواده ها با هماهنگی قبلی در کنار هم است؛ به صورتی که معمولا از یک هفته قبل تعیین می گردد که افراد خانواده شب چله سال جاری در خانه چه کسی جمع شوند. در خانواده هایی که بزرگ ترها یعنی پدر و مادر در قید حیات باشند، معمولا بچه ها، عروس ها و دامادها شب چله را در آنجا می گذرانند.

در استان کردستان اگر در محله ای خانواده هایی وجود داشته باشند که استطاعت مالی مناسبی برای برگزاری جشن شه و چله نداشته باشند، از طرف همسایه ها برای آن ها شام و پذیرایی برده می گردد. هم چنین در این شب همسایه ها از غذاهایی که تهیه نموده اند به یکدیگر می دهند که به این رسم کاسه هاوسا گفته می گردد.

در گذشته قبل از خوردن غذا یا بعد از صرف آن، بزرگان فامیل داستان ها، مثل ها و افسانه های قدیمی تعریف می کردند. خواندن شاهنامه، گلستان و بوستان و اسکندرنامه نیز از رسوم معمول اهالی کردستان در قدیم بوده است.

یکی دیگر از رسوم جالب اهالی کردستان در شب چله خوانچه بردن از طرف خانواده پسر برای نامزدش است. در این خوانچه ها از شام گرفته تا خشکبار و میوه را قرار می دهند و آن ها را برای خانواده عروس می برند. معمولا پالتو، کفش، پارچه با ارزش یا قطعه ای طلا نیز به عنوان هدیه برای عروس در خوانچه گذاشته می گردد.

غذاهای شب چله در کردستان

غذای شب چله (شه و چله) در سنندج عموما دلمه برگ مو و کلم است که گوشت را لابه لای آن می گذارند. در سفره شب چله معمولا رشته پلو نیز گذاشته می گردد که هواداران خاص خود را دارد.

کالک تورش یا خربزه ترش

در تدارکات جشن شب چله در سنندج، از چند ماه قبل خربزه های کوچکی را که از روستای سراب قامیش تهیه می نمایند و آن ها را در تفاله سرکه می اندازند تا برای شب چله کالَک تورش (خربزه ترش) را داشته باشند که از اصلی ترین موارد سفره شب یلدا است. بعد از خوردن غذای چرب و سنگین شب چله، میل کردن خربزه ترش، هضم غذا را آسان می نماید و باعث می گردد تا مابقی شب را نیز بتوان با خوردن تنقلات متنوع و میوه های رنگارنگ پشت سر گذاشت.

بازی های شب چله در کردستان

از تفریح های اهالی کردستان برای گذران شب چله، انجام بعضی بازی های محلی است. مشهورترین این بازی ها در کردستان گوروا بازی یا جوراب بازی است. این بازی دسته جمعی که شرکت نمایندگان آن به دو گروه تقسیم می شوند، سرشار از هیجان است.

بازی دوز که در زبان کردی به آن چوز گفته می گردد، یکی از بازی های رایج در میان اهالی کردستان است که با نخود و لوبیا انجام می شد. بعضی افراد نیز ترجیح می دهند تا با مچ انداختن، خود را سرگرم نمایند.

تنقلات شب چله در کردستان

بعد از خوردن شام در شب چله، نوبت به خوردن تنقلات و خشکبار می رسد. انجیر خشک، برگ گلابی، برگ زردآلو، هسته زردآلو همراه با سماق حرارت دیده، توت خشک، تخمه بو داده کدو و هم چنین گندم برشته که با شیره گز مخلوط و به صورت گلوله های کوچکی درآمده است از تنقلات خوردنی و خوشمزه شب چله در کردستان هستند.

میوه های شب چله در کردستان

میوه های شب چله و موردعلاقه مردم کردستان شامل هندوانه، سیب، گلابی، به، انار و آلو می گردد. هندوانه از جمله میوه هایی است که حتما باید سر سفره باشد و چون در پاییز معمولا هندوانه مرغوب به سختی پیدا می گردد، معمولا همه مردم برای پیدا کردن و خرید هندوانه خوب کوشش می نمایند. در اعتقاد محلی های کردستان خوردن هندوانه شب یلدا باعث قوی شدن بدن در مقابل بیماری های زمستانی می گردد.

شب چله، از زیباترین شب ها و مناسبت های اجتماعی است که یک نفر می تواند تجربه کند. زندگی آن قدر کوتاه است که یک دقیقه بیشتر باهم بودن را باید جشن گرفت. خبرنگاران برای شما و عزیزانتان خنده و شادی و سرور در این شب به یادماندنی را آرزو می نماید.

پرسش های متداول

شب چله در کردستان چطور برگزار می گردد؟

در کردستان شب چله که به محلی شه و چله گفته می گردد، با آداب و رسوم خاصی مانند خواندن شعرهای کردی، بازی های متنوع، خوردن آجیل، هندوانه، شیرینی های سنتی و... همراه است.

غذاهای شب چله در کردستان کدامند؟

غذای شب چله در سنندج عموما دلمه برگ مو است که گوشت را لابه لای آن می گذارند. در سفره شب چله معمولا رشته پلو نیز گذاشته می گردد که هواداران خاص خود را دارد.