خبرنگاران قلمروی آبی خزر در جلگه مازندران؛ از نکا تا بهشهر زیر آب

به گزارش مجله خبری تیرول، تهران - خبرنگاران - خزر یکی از دریاهایی است که نوسانات سطح تراز آب آن نسبت به سایر دریاها و حوضه های اقیانوسی، بسیار قابل توجه است، کشفیات جدید در منطقه توق تپه نکا نشان می دهد که سطح تراز آب دریای خزر هم تراز با آب دریاها و اقیانوس ها بوده و 14 تا 18 هزار سال قبل بخش وسیعی از مناطق خشک امروزی در راستا نکا تا بهشهر به زیر آب بوده است.

خبرنگاران قلمروی آبی خزر در جلگه مازندران؛ از نکا تا بهشهر زیر آب

بزرگترین دریاچه جهان به نام دریای خزر به دلیل محصور بودن میان روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و ایران و شرایط ژئوپولتیکی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در این میان نوسانات آن همواره مورد توجه بوده است.

در واقع تراز آب حوضه های آبی عامل مهمی در فرایند فعالیت های طبیعی آنها به شمار می آید، تراز آب حوضه­ های آبی در طول زمان و در گستره­ آنها تغییر می کند، تغییر بلند مدت تراز آب حوضه های اقیانوسی به آرامی صورت می­ گیرد و عمدتا به دلیل تغییر اقلیم و فرآیندهای زمین شناختی اتفاق می افتد اما نوسان تراز آب حوضه های آبی بسته در زمان کوتاه تر بروز می کند و علاوه بر عوامل یاد شده، عوامل انسانی نیز به سرعت اثر خود را نشان می دهند.

دریای خزر نیز به عنوان بزرگترین حوضه­ آبی محصور در خشکی پس از جدا شدن از دریای سیاه در پلیوسن میانی (حدود 5 میلیون سال پیش) چرخه های متعدد نوسان تراز آب را تجربه کرده، به طوری که مساحت آن از یک میلیون کیلومتر مربع تا یکصد و پنجاه هزار کیلومتر مربع در نوسان بوده و دامنه تغییر تراز آب آن بیش از 120 متر تخمین زده می ­شود بنابراین با این نوسان تراز قطعا مناطق وسیعی تری از ساحل دریای خزر به زیر آب بوده که همایون خوشروان مجری طرح بین المللی اثر نوسانات دریای خزر بر محیط زیست مناطق ساحلی به انجام طرحی تحقیقاتی با هدف بازسازی خطوط ساحلی گذشته دریای خزر در جلگه مازندران اشاره کرد و به خبرنگار محیط زیست خبرنگاران گفت: دریای خزر یکی از دریاهایی است که نوسانات سطح تراز آب آن نسبت به سایر دریاها و حوضه های اقیانوسی، بسیار قابل توجه است از جهت اینکه این دریا در طول تاریخ توانسته نوسانات و تغییرات دامنه ای در حد مثبت 50 متر تا منهای 70 متر را در کارنامه خود داشته باشد یعنی چیزی حدود 120 متر تغییر سطح تراز را در طول تاریخ خود در کارنامه دارد و دوم اینکه این دریا اکنون با سرعتی حدود یک صد برابر آب اقیانوس ها در حال کاهش است.

وی اضافه نمود: نکته قابل توجه کشف آثار به جای مانده از دریای خزر در بخش سواحل جنوبی است که حد بستر گذشته این دریا را نمایان می کند، طی فعالیت های اکتشافی که در 26 تیر ماه در منطقه توق تپه نکا داشتیم در عمق سه متری از سطح زمین که در تراز منهای صفر قرار داشت به رسوبات شکلاتی رنگ متمایل به قرمز خوالینسکین برخورد کردیم، خوالینسکین یکی از اشکوب های دریای خزر است که در آن زمان سطح تراز آب خزر به سطح تراز آب اقیانوس ها و دریاهای آزاد می رسیده یعنی در حد سطح تراز صفر بوده و این نقطه عطفی است برای اینکه ما خطوط ساحلی گذشته دریای خزر را بازسازی کنیم یعنی در حدود بین 14 هزار تا 18 هزار سال قبل بخش وسیعی از مناطق خشک امروزی ما که در جهت نکا تا بهشهر قرار می گیرند زیر آب بوده و آثارش را می توان در زیر لایه های رسوبی مشاهده کرد.

مدیر سابق مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر ادامه داد: بر اساس مطالعاتی که بر روی رسوبات به جای مانده در منطقه توق تپه نکا انجام دادیم به فسیلی هایی برخورد کردیم که این فسیل ها به جنس دی داکنا تعلق داشت، گونه دی داکنا پروتریگنوئیدس یکی از گونه های شاخص اشکوب خوالینسکین پایانی است، در زیر این رسوبات به رسوبات آبرفتی برخورد کردیم که شامل قلوه سنگ های گرد بود که به محیط رودخانه ای تعلق داشتند یعنی قبل از اینکه دریای خزر بخواهد در 14 هزار سال قبل پیشروی را به مناطق بخش جنوبی آغاز کند ما یک محیط رسوب گذاری آبرفتی رودخانه ای داشتیم که منطقه را تحت پوشش خود قرار می داد اما بعد از مدتی دریا بر روی این مناطق تسلط یافت و رسوب گذاری خود را با مواد ماسه ای و عناصر فسیلی متعلق به محیط ساحلی بر جای می گذارد .

خوشروان گفت: این کشف بسیار بزرگ و با اهمیتی در سواحل خزر است که برای اولین بار رسوبات اشکوب خوالینسکین پایانی را در منطقه جلگه ساحلی دریای خزر در نزدیکی شهر نکا در بخش شرقی آن در توق تپه پیدا کردیم و با توجه به هماهنگی های اجرا شده با لابراتوار فسیل شناسی دانشگاه ایالتی مسکو، نمونه های فسیلی مورد تایید قرار گرفت و سن نسبی که برای این واحد رسوبی مشخص شد خوالینسکین پایانی است که بین 14 تا 18 هزار سال قبل را مشخص کرده و این نقطه عطفی برای بازسازی نوسانات سطح تراز آب دریای خزر در طی کواترنری پایانی است.

منبع: ایرنا
انتشار: 21 شهریور 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: teroll.ir شناسه مطلب: 1181

به "خبرنگاران قلمروی آبی خزر در جلگه مازندران؛ از نکا تا بهشهر زیر آب" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "خبرنگاران قلمروی آبی خزر در جلگه مازندران؛ از نکا تا بهشهر زیر آب"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید